Αρχαία Γίτανα
Αρχαία Γίτανα
Η ισχυρή πρωτεύουσα των αρχαίων Θεσπρωτών χτίστηκε τον 4ο αιώνα π.Χ. στις όχθες του ποταμού Καλαμά, ή αλλιώς Θύαμη. Τα αρχαία Γιτάνα χτίστηκαν στο νοτιοδυτικό τμήμα του λόφου Βρυσέλλα, στο Δήμο Φιλιατών και αποτελούν αναμφίβολα τον πιο σημαντικό οικισμό της Θεσπρωτίας κατά την ύστερη κλασσική και ελληνιστική περίοδο.
Οι φωνές των ηθοποιών, ο σιωπηλός ήχος του αυλού, τα χτυπήματα των ποδιών, οι μελωδικές φωνές που υψώνονταν σε ύμνο, αυτοί ήταν οι ήχοι που θα γέμιζαν συνήθως το Θέατρο των Γιτάνων.
Τα Γιτάνα χτίστηκαν σε μία τοποθεσία με εξαιρετικά αμυντικά και εμπορικά πλεονεκτήματα. Ο Θύαμις συνορεύει με την πόλη των Γιτάνων από τρεις πλευρές, προσφέροντάς τους όντας πλωτός, προστασία, κι εξασφαλίζοντας εύκολη πρόσβαση στη θάλασσα. Η τέταρτη πλευρά της πόλης καλύπταν από την οροσειρά της Βρυσέλλας, ολοκληρώνοντας το αμυντικό τείχος προστασίας της.
Παρόλα αυτά, φωνές υπέρ των Ρωμαίων έχουν βγει σε συνελεύσεις, προκαλώντας συναισθήματα έντονης εχθρότητας και δημιουργία συνθημάτων από πολίτες που αρνούνταν να υποκύψουν στο ρωμαϊκό στρατό χωρίς μάχη».
Οι κίνδυνοι της εποχής ωστόσο οδήγησαν στη δημιουργία οχυρώσεων. Τα τείχη των Γιτάνων περικλείουν μια καλά χτισμένη πόλη, σχεδιασμένη με βάση την κωδικοποίηση του Ιπποδάμειου σχεδίου (σχέδιο που πήρε το όνομά του από τον αρχαίο Έλληνα αρχιτέκτονα).
Οι εργασίες αποκατάστασης συνεχίζονται ακόμη στο θέατρο. Ένα από τα σημαντικότερα στοιχεία του είναι ο τρόπος με τον οποίο κατασκευάστηκαν τα τείχη, καθώς χρησιμοποιήθηκαν πολυγωνικές πέτρες ώστε να επιτευχθεί η σωστή αλληλεπικάλυψη κι αλληλοσύνδεσή τους.